0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İHD, raporun sunumunda barış sürecinin önemine dikkat çekerek, 27 Şubat 2025’te PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın yaptığı silahsızlanma ve fesih çağrısının, Türkiye’de kalıcı barış ve uzun süredir devam eden hak ihlallerinin sona ermesi için “tarihi bir fırsat” olduğuna vurgu yaptı. Kaya, “Kürt meselesinin demokratik yollarla çözümü ancak toplumsal katılım, hakikatle yüzleşme ve eşit yurttaşlık temelinde mümkündür” dedi.

BARIŞ SÜRECİNDE ATILAN ADIMLAR VE ELEŞTİRİLER
Rapor, 11 Temmuz’da PKK’nin Süleymaniye’de gerçekleştirdiği sembolik silah bırakma töreni ve 12 Temmuz’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mecliste barış komisyonu kurulacağını açıklamasının “ciddi adımlar” olduğuna işaret etti. Ancak İHD, sürecin başarısı için “çoğulcu, şeffaf ve toplumsal denetime açık mekanizmalar” gerektiğini belirtti.

Öcalan’ın müzakerelere aktif katılımı için güvenli iletişim hakkı sağlanması, siyasi mahpusların serbest bırakılması, Terörle Mücadele Yasası’nın kaldırılması, yeni anayasanın toplumsal katılımla hazırlanması ve anadilde eğitim ile kültürel hakların anayasal güvenceye alınması talepler arasında yer aldı.

GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR DEVAM ETTİ
Bölgedeki çatışmasızlık sürecine rağmen 2025’in ilk yarısında “kişi güvenliği ve özgürlüğü” ile “düşünce ve ifade özgürlüğü”ne yönelik ihlallerin sürdüğü vurgulandı. Rapora göre, en az 1’i çocuk 518 kişi gözaltına alındı, 5’i çocuk 62 kişi tutuklandı. 112 ev ve iş yeri baskına uğradı.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında verdiği “tutukluluk ihlali” kararına rağmen, Demirtaş ve diğer Kürt siyasetçilerin tahliye edilmediği de raporda eleştirildi.

DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELİK İHLALLER
Bölgede 3 etkinlik yasaklandı, 6 kitap toplatıldı, 10 haber sitesine erişim engeli getirildi. 143 kişi hakkında soruşturma başlatıldı, 45 kişi hakkında dava açıldı. 65 kişi ise hapis veya para cezasına çarptırıldı.

KADIN VE ÇOCUKLARA YÖNELİK İHLALLER
2025’in ilk 6 ayında en az 47 kadın yaşamını yitirdi. Bunların 18’i aile içi şiddet, 6’sı toplumsal alanda şiddet, 23’ü ise şüpheli ölümler olarak kayda geçti. Ayrıca en az 2 kadın cinsel saldırıya uğradı, 4 kadın fuhuşa zorlandı.

Çocuklar açısından tablo da ağır: En az 2 çocuk şiddet sonucu hayatını kaybetti, 2 çocuk yaralandı, 27 çocuk cinsel istismara uğradı, 2 çocuk fuhuşa zorlandı.

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE
Rapora göre, 6 kişi gözaltında, 257 kişi gözaltı yerleri dışında işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 18 mahpus cezaevinde işkence gördü. Toplamda 286 kişi işkence veya kötü muamele iddiasında bulundu.

KAYYIM ATAMALARI VE GÖSTERİ YASAKLARI
Van, Siirt ve Kağızman belediyelerine kayyım atandığı, bu kararların barışçıl protestolarla karşılandığı ancak kolluk güçlerinin müdahaleleri sonucu toplantı ve gösteri özgürlüğünün ihlal edildiği belirtildi. Bölge genelinde 12 gösteriye müdahale edildi, 6 kez il genelinde toplantı ve yürüyüş yasağı getirildi.

CEZAEVLERİNDEKİ İHLALLER
Cezaevlerinde 12 mahpus istem dışı sevk edildi, 8 mahpusun sağlık hakkı, 2 mahpusun haberleşme hakkı, 3 mahpusun sosyal etkinlik hakkı ihlal edildi. 10 mahpusun infazı ertelendi.

EKONOMİK VE SOSYAL HAK İHLALLERİ
En az 49 işçi (3’ü çocuk) iş kazalarında hayatını kaybetti, 12 işçi yaralandı. 139 işçi işten çıkarıldı.

TOPLAM 1.820 HAK İHLALİ TESPİT EDİLDİ
İHD’nin verilerine göre, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 2025’in ilk yarısında en az 1.820 hak ihlali yaşandı. Raporda yer alan bazı bilgilerin tanık beyanlarına dayandığı ve aksi kanıtlanmadıkça gerçek kabul edileceği belirtildi.

İHD, raporun sonunda “Barış sürecinin samimiyetle sürdürülmesi, hak ihlallerinin son bulması ve özgürlüklerle dolu onurlu bir yaşam” çağrısında bulundu.