Okullarda yeni eğitim öğretim dönemi yaklaşırken, öğrencilerin ve velilerin okul giysileri ile sırt çantası, kalem, kalem kutusu, silgi, matara, beslenme çantası ve defter gibi kırtasiye ürünleri alışverişi hız kazandı.
Vitrinlerde göze hoş görünen renk ve kokulardaki kırtasiye ürünleri çocukların dikkatini çekerken zararlı kimyasallar barındıran, kalitesiz, markasız ve sağlıksız “merdiven altı” ürünler aileleri endişelendiriyor.
AA muhabiri, merdiven altı kırtasiye ürünlerinin barındırdığı riskler ve güvenli kırtasiye malzemelerinin seçiminde dikkat edilmesi gerekenleri uzmanlara sordu.
 Esneklik kazandırmak için zararlı kimyasal kullanılan silgi ve plastik ürünlere dikkat
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ensari Özay, kırtasiye ürünlerinin içinde kullanılan kimyasalların güvenli olması gerektiğini belirtti.
Ucuz, esnek ve renginin daha canlı olması, güzel kokması için azo boyar, ftalat, toluen, ksilen gibi zararlı kimyasallar kullanılarak merdiven altı yerlerde üretilen ürünlerin kanserojen ve toksik etkilerine dikkati çeken Özay, çocukların sağlığa zararlı olan bu ürünlere maruz kalmaması gerektiğini söyledi.
Özay, kurşun, civa ve kadmiyum gibi ağır metaller ve azo boyaların kanserojen etkileri olabileceğini, silgilerde veya plastiklerde esneklik kazandırmak için kullanılan ftalatın da çocuklarda çeşitli hormonal düzensizliklere yol açabileceğini, üreme organlarının gelişmesini olumsuz etkileyebileceğini kaydetti.
 “Kokular bazı çocuklar için alerjen olabiliyor”
Ürün seçimi konusunda öneride bulunan Özay, “Çok kokulu olanları tercih etmeyin. Genelde onların içinde solvent kullanılıyor. Kokular bazı çocuklar için alerjen olabiliyor. Aşırı renkli, aşırı kokulu veya silgi gruplarında aşırı esnek olanları tercih etmeyin. Genellikle daha bilinen markaları tercih etmelerini öneriyoruz. Çünkü genelde bilinen markalar güvenilir oluyorlar ve etiketlerin üzerinde de CE işareti veya TS EN71 onayı, standarda uygunluk olduğunu bildiren işaretler oluyor. Bunlara bakılması gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Özay, Avrupa Birliği standartlarına uygun üretilen CE işaretli ürünlerde zararlı kimyasalların olmadığını, TS EN71 işareti olan ürünlerin de hem ağır metal içermediğini hem de fiziksel, kimyasal özellikleri açısından çocukların sağlığına uygun olduğunu anlattı.
Çocukların günün büyük bir kısmını okulda geçirdiklerini ve kırtasiye ürünlerine uzun süre maruz kaldıklarını belirten Özay, “Özellikle silgi, kalem, defterin plastik kaplamalarına dikkat edilmesi lazım. Çocuklar ağızlarına koyabiliyorlar. Mesela kalemi bazıları ağzına koyuyor. Kalemde silgi oluyor. Kesinlikle ağızlarına koymamaları lazım, ebeveynler çocuklarını uyarabilir. 3 yaş altındaki çocuklar için de kesinlikle küçük parçalı kırtasiye ürünü verilmemesi lazım. Yutma, boğulma riski oluşturabilir. Satın alırken de mutlaka etiketine bakarak CE ya da TS EN71 standardına uygun olup olmadığını kontrol etmelerini öneriyorum.” uyarılarında bulundu.
 Kırtasiye ürünlerindeki zararlı maddelerin kısa ve uzun vadede çocukların sağlığına etkileri
Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Gülhane Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Toker Ergüder, merdiven altı üretim yapılan kırtasiye ürünlerinin, çocukların sağlığı için büyük bir tehlike oluşturabildiğini, bu tür ürünlerin genellikle kontrolsüz malzemelerle üretildiğini ve içlerinde zararlı kimyasalların bulunabildiğini belirtti.
Kırtasiye ürünlerinde bulunabilen zararlı maddelere değinen Ergüder, “Ağır metaller olarak adlandırılan kurşun ve kadmiyum gibi maddeler, renkli kalemlerde ve boyalarda yer alabiliyor. Bu metaller çocukların beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Plastik ürünlerde bulunan ftalatlar çocukların hormon dengesini bozabilir. Boya kalemlerinde ya da yapıştırıcılarda kullanılan aseton ve toluen gibi kimyasallar çocukların sinir sistemi üzerinde zararlı etkiler yapabiliyor.” bilgilerini paylaştı.
Prof. Dr. Ergüder, söz konusu kimyasalların çocukların sağlığında kısa ve uzun vadede oluşturacağı etkilere ilişkin şunları kaydetti:
“Boya ve yapıştırıcıların kokuları çocuklarda öksürük, burun tıkanıklığı gibi sorunlara yol açabilir. Kimyasal maddelere temas, kızarıklık, kaşıntı ya da gözlerde yanma hissi yaratabilir. Çocuklar bazen bu ürünleri ağzına alabilir bu da zehirlenmelere neden olabilir. Kurşun gibi ağır metaller uzun süre vücutta kalırsa çocukların öğrenme ve dikkat sorunları yaşamasına yol açabilir. Plastik ürünlerde bulunan kimyasallar çocukların büyüme ve gelişimini olumsuz etkileyebilir. Formaldehit gibi maddelere uzun süre maruz kalmak kanser riskini artırabilir.”
 “Ahşap, bambu veya doğal malzemelerden yapılmış ürünlerini tercih edin”
Kırtasiye alışverişi yaparken ürünlerin içeriğine dikkat ederek çocuklara zarar verebilecek kimyasallardan kaçınmak gerektiğini belirten Ergüder, sağlıklı ve güvenli kırtasiye ürünü seçimi için şu önerilerde bulundu:
“Ürünlerin etiketlerini dikkatlice inceleyin. Üretici firma adı, adresi, içerik bilgisi ve uyarılar açıkça yazmalı. Ağır metaller ve zararlı kimyasallar içerdiğine dair etiket bilgisi varsa bu ürünleri tercih etmeyin. Birçok marka çocuklar için özel olarak zehirsiz ve organik kırtasiye ürünleri üretmektedir. Boya kalemleri, silgiler veya yapıştırıcılar gibi ürünler için ‘organik’ ya da ‘doğal içerik’ etiketlerine sahip olanları seçmeye özen gösterin. CE işareti, TSE belgesi, EN 71 standardına sahip ürünleri tercih etmek çocuklarınız için daha güvenli olacaktır. Tanımadığınız markalardan ve merdiven altı üretim yapan ürünlerden kaçının. Eğer bir şeyin kokusu ya da rengi şüpheli görünüyorsa ürünü kullanmamaya özen gösterin.
Mümkünse ahşap, bambu veya doğal malzemelerden yapılmış kırtasiye ürünlerini tercih edin. Bazı kırtasiye ürünleri özellikle yeni açıldığında kimyasal kokular yayabilir. Bu kokular, çocuğunuzun sağlığını olumsuz etkileyebilir. Mümkünse geri dönüştürülmüş materyallerden üretilen veya çevre dostu ürünleri tercih edin. Bu ürünler sadece çocuklarınız için değil çevremiz için de daha sağlıklıdır.”